Een historische dag
Nieuwjaarstoespraak Bos en Lommer, 20 januari 2009


Vandaag is het een historische dag. Vandaag is het de dag van de hoop.

Zo meteen, om zes uur, zal Barack Obama worden beëdigd als President van de Verenigde Staten. En voor velen, en ook voor mij, is dat een hele bijzondere gebeurtenis.

Obama staat voor mij voor de hoop. De hoop op een betere wereld. Voor het geloof in de gemeenschap. Voor het geloof in het simpele feit dat als we samen iets beters willen, we dat gewoon moeten doen. De verwachtingen zijn huizenhoog gespannen, van de Gazastrook tot Guatanamo Bay, van milieuactivisten tot bankiers op Wall Street.

En natuurlijk ben ik naïef. Natuurlijk gaat hij er niet in slagen om al onze dromen te realiseren. Natuurlijk gaat hij in het gebruik tegenvallen. Maar dat betekent niet dat ik me vandaag, op deze historische dag, mijn naïeve optimisme laat ontnemen. “Yes, we can.” Ja, als we het echt willen, kunnen we er met elkaar een mooiere, betere wereld van maken.

Dames en heren,

Ook voor het stadsdeel zijn het historische tijden. Tijden van spanning en sensatie. Van die tijden die vooral later, als je er vanuit de toekomst op terugkijkt, interessant zijn.

Ik ben een grote fan van Google Maps. Voor de mensen die dat niet kennen: dat is een programma op internet waarin je, als het ware aanvliegend vanuit de ruimte, steeds verder in kunt zoomen op een plek op aarde, en je aan de hand van luchtfoto’s ziet hoe die plek eruit ziet.

Ik vind het altijd heerlijk om nog eens terug te kijken naar plekken waar ik jaren geleden geweest ben, en naar plekken waar ik in de toekomst nog naar toe wil. Noem het voorpret. Maar soms, en ik kan het u aanraden, moet je eens naar je eigen leefomgeving kijken. En dan blijkt keer op keer weer hoe klein je eigen dagelijkse wereld eigenlijk is, ten opzichte van de rest van de wereld. Dit gevoel heb ik ook altijd een beetje als ik op internet naar de luchtfoto’s van Bos en Lommer kijk. Bos en Lommer is 2,7 vierkante kilometer groot en daarmee, zoals ik grappenderwijs altijd zeg, drie keer niks. Het is slechts, en ik heb het gisteravond uitgerekend,  0,000002% van de aardoppervlakte. Maar mijn god, wat kunnen we het er met elkaar druk mee hebben!

En dat is maar goed ook. Het is maar goed ook dat we het er zo druk mee hebben als bewoners, vrijwilligersorganisaties en stadsdeel. Die drukte komt voort uit betrokkenheid. Betrokkenheid bij ons aller leven. Want dit is toevallig wel de plek waar ik en mijn vrienden hun leven doorbrengen, waar mijn dochter en haar vriendjes en vriendinnetjes opgroeien en waar we met elkaar datgene eenmalige en veel te korte doen wat we ons leven noemen. En vooral: dit is de plek waar we met elkaar invloed proberen uit te oefenen op hoe ons leven er, met elkaar, uitziet. En die invloed hebben we, met elkaar en op elkaar.

Wij heten geen Barack Obama, wij heten Henk of Hadye, Mohammed of Jeroen. En wij zullen onze strijd voor die betere wereld toch vooral ook op die 0,000002% moeten voeren. 

Voor mensen, zoals ook ik, die zich betrokken voelen bij “ons dorp aan de snelweg” zoals ik Bos en Lommer altijd liefkozend noem, zijn het verwarrende tijden. Hoe gaat het verder met ons stadsdeel ? De kans is toch wel heel erg groot dat dit onze één-na-laatste nieuwjaarsreceptie is. En is dat nu eigenlijk erg ?

Afgelopen vrijdag is er een rapport gepresenteerd, het rapport van de Commissie Mertens. In dit rapport wordt een toekomstbeeld geschetst van de stadsdelen in Amsterdam. Er zouden zeven grote stadsdelen moeten komen. En voor Bos en Lommer heeft die visie grote consequenties. Volgens de commisie moet het gedeelte van Bos en Lommer binnen de ring samengaan met de Baarsjes, Westerpark en Oud-West.  Het gedeelte buiten de ring, onze Kolenkit, zou dan opgaan in een groot stadsdeel buiten de Ring, samen met Osdorp, Slotervaart en Geuzenveld-Slotermeer.

In een stelsel van zeven super stadsdelen geloof ik niet. Met stadsdelen die op termijn groeien tot 160.000 inwoners raak je wel heel ver af van waar de stadsdelen ooit voor bedoeld waren: het slechten van de kloof tussen burger en overheid. Als er al gefuseerd moet worden ben ik dan ook in principe voorstander van een fusie van geheel Bos en Lommer met één ander stadsdeel. Ik ben geen voorstander van het losknippen van de Kolenkitbuurt bij een fusie. Die buurt is onlosmakelijk verbonden met Bos en Lommer. En ik ben goddank niet de enige die dat vind. Gisteravond kreeg ik een mailtje van een bewoner van de Kolenkit, waar ik een stukje uit voor wil lezen:

“De Kolenkit is Bos en Lommer en mag niet opgesplitst worden. Toen ik mijn woning kocht drie jaar geleden, kochten wij een woning in Bos en Lommer en niet in Geuzenveld. Het is historisch bepaald dat de Bos en Lommer en de Kolenkit één zijn, hoe kunnen ze dan zomaar zonder overleg dat alles ongedaan maken ? Als de Kolenkit gescheiden wordt van de Bos en Lommer zie ik het als een soort amputatie zonder overleg met de patient. Ik heb al meerdere bewoners van dit pand gesproken en die hebben allemaal zoiets van: “Dit kan helemaal niet !” Bos en Lommer en de Kolenkit is één en moet één blijven. Ik hoop dat ze dit plan niet doorzetten want ik denk dat we dan een hele hoop boze bewoners krijgen in de Kolenkit.

Groetjes van [….] bewoner van de BOS EN LOMMER”

Dames en heren,

Ik vind dat we er alles aan moeten doen om de Kolenkit bij Bos en Lommer te houden. Met wie er dan gefuseerd wordt: daarvoor zijn nog steeds vele mogelijkheden. Westerpark, Geuzenveld, of misschien de Baarsjes. Tegelijkertijd moet ik zeggen dat het minderheidsstandpunt uit het rapport, een fusie van Bos en Lommer met Westerpark en Geuzenveld-Slotermeer, toch ook wel een aantal grote voordelen kent. Daar moet ik nog eens goed over nadenken. Één nadeel ken ik in ieder geval al: het is wel een beetje groot.

De komende maanden zal er een discussie gevoerd worden over hoe het verder moet met de stadsdelen. Helaas gaan wij, zoals we hier bij elkaar staan, daar niet zelf over: dat is de gemeenteraad. Het is de bedoeling dat die voor de zomer een besluit zal nemen, en dan weten we hoe het verder met ons zal gaan. En deze discussie zal voor sommigen van ons de komende maanden behoorlijk ons leven gaan beheersen.

Dames en heren,

Het lijkt wel of we het erg zwaar hebben in Bos en Lommer gedurende deze raadsperiode. Eerst een Bos en Lommerplein crisis, afgelopen jaar een grote bezuinigingsoperatie in het stadsdeel en nu dit weer: gedoe over ons voortbestaan. 

Toch gebeuren er tussen de bedrijven door heel veel mooie dingen in ons dorp. Stap voor stap en stukje bij beetje wordt dit een steeds prettiger plek om te wonen en te leven. En langzaam maar gelukkig steeds sneller kruipt Bos en Lommer naar boven in alle staatjes en overzichten waarin we zo lang onderaan hebben gebungeld.

Veel dingen gaan goed. Om maar eens een paar willekeurige zaken uit 2008 te noemen:

  • Afgelopen jaar zijn nieuwe bouwprojecten opgeleverd, zoals bijvoorbeeld Collage hier aan de overkant en Skala in de Kolenkit, waardoor Bos en Lommer steeds meer een stedelijke uitstraling begint te krijgen.
  • De inrichting van het winkelgebied Bos en Lommerplein en Bos en Lommerweg is verbeterd.
  • De veiligheid verbeterde enorm dankzij de extra surveillance Op het Bos en Lommerplein, waardoor bijvoorbeeld het aantal meldingen van zakkenrollerij op de markt in één maand terugliep van 55 naar 3.
  • Het Stedelijk Museum en de Rietveld academie maakten bekend dat zij een dependance beginnen in het GAK kantoor: de Rietveld Academie zit er inmiddels al.
  • Connect Talents is opgengegaan en er is nu eindelijk weer iets voor jongeren in de Kolenkit. En natuurlijk was er een groot Youth on the Move festival.

En ook in 2009 gaan we gewoon verder. Verder met goeie dingen voor de wijk.

  • Er worden weer een aantal nieuwe bouwprojecten gestart, zoals bijvoorbeeld de New Kit in bij het Metrostation, waar gisteren de eerste paal de grond in is gegaan, en het Jan van Schaffelaarplantsoen, waar deze zomer begonnen wordt met bouwen.
  • Het is ook met heel veel plezier dat ik hier aan kan kondigen dat we, in samenwerking met Connect, vanaf overmorgen zullen beginnen met en surveillance project in de Kolenkit, om er voor te zorgen dat mensen zich daar weer wat veiliger voelen.
  • In 2009 gaat de wijkaanpak echt van start: we krijgen extra geld, zogenaamde Vogelaargelden,  om goede dingen te doen om de problemen, de grote problemen van veel mensen in Bos en Lommer beter aan te kunnen pakken.

Ook in 2009 moeten we namelijk gewoon door. Bos en Lommer knapt op, maar achter de opgeknapte gevels is nog heel veel leed. Kleine huizen, arme mensen, grote gezinnen. Kinderen die hun ambities niet waar kunnen maken. Gezinnen die hun problemen niet op eigen kracht te boven kunnen komen. Gezinnen die het volgend jaar, als gevolg van de effecten van de kredietcrisis, nog zwaarder zullen gaan krijgen.

We moeten dus door. We moeten doorgaan met het veranderen en verbeteren van Bos en Lommer. De bewoners in Bos en Lommer moeten op ons kunnen rekenen. En we moeten dus vooral één ding niet doen: bij de pakken neer gaan zitten.

Want die neiging zou wel eens kunnen ontstaan. We moeten ervoor oppassen om, gedurende de discussie over de toekomst van Bos en Lommer, af te wachten hoe die discussie zal gaan lopen zonder nog iets te doen. We moeten niet in sloom gaan zitten wachten tot de discussie is afgerond. We moeten door, we moeten de vaart er in houden, de positieve ontwikkeling vast zien te houden. Het risico is immers levensgroot dat zo’n discussie tot jarenlange lethargie lijdt.

Laten we dus met elkaar doorgaan, doorgaan op de weg die we met elkaar hebben ingezet. De weg die zijn vruchten af begint te leveren. Een weg naar boven, naar een beter Bos en Lommer. En ik zou u dan voor het komend jaar een spreuk mee willen geven, een spreuk van een protestant, die ik mij als voormalig katholiek eigen heb gemaakt, en die mij onduidelijke tijden als de tijden die voor ons liggen, veel richting geeft. Het is een spreuk van Maarten Luther. Deze spreuk luidt:  “Als morgen de wereld vergaat, plant ik vandaag nog een boom.” Laten we, zolang Bos en Lommer nog gewoon bestaat, bomen blijven planten: de wereld wordt er beter van.

Dames en heren,

Tegelijkertijd is het natuurlijk eigenlijk helemaal niet zo belangrijk wat er met het stadsdeel gebeurt: veel belangrijker is er wat er met de mensen in het stadsdeel gebeurt. Hoe zorgen die er voor dat onze wijk een betere plek wordt. Hoe werken die samen om de problemen van Bos en Lommer aan te pakken en de wereld, onze wereld te verbeteren. En vooral: hoe gaan die daar de komende jaren mee door ? Want daar ligt de echte kracht van verbetering, de echte kracht van verandering. Bij onze bewoners, bij onze vrijwilligers. Vrijwilligers die al actief waren voordat Bos en Lommer ontsond, en die hoop ik nog steeds heel actief blijven wanneer Bos en Lommer onverhoopt niet meer zal bestaan.

Zij vormen de personificatie van de gemeenschap. Zij vormen de personificatie van de kracht in onze wijk. En daarmee vormen zij, die honderden vrijwilligers van Bos en Lommer, de mensen waar het over gaat als Obama zegt. “Yes we can”. Ja, al die vrijwilligers bij elkaar kunnen Bos en Lommer tot een mooiere en betere plek maken. Het is me dan ook een groot genoegen om zometeen over te gaan tot het uitreiken van de prijzen voor de Vrijwilligerinitiatief en voor de Vrijwilliger van het Jaar

Maar voordat ik daar toe over ga wil ik eerst met u proosten op dit nieuwe, bij voorbaat al historische, jaar. Dat het voor u en de uwen, een gezond, vruchtbaar en liefdevol jaar zal mogen zijn.

Ik dank u voor uw aandacht.

Jeroen Broeders
20 januari 2009